کاسپین/موسیقی فولکلور مازندران با توجه به پیشنیه‌‌ی تاریخی قوم ساکن در منطقه، وسعت جغرافیایی و طبیعت زیبا و متنوع از گستره و تنوع زیادی برخوردار است.
به گزارش کاسپین24،موسیقی فولکلور مازندران با توجه به پیشنیه‌‌ی تاریخی قوم ساکن در منطقه، وسعت جغرافیایی و طبیعت زیبا و متنوع از گستره و تنوع زیادی برخوردار است.
محدوده فرهنگ مازندران را می‌توان از غرب تا رامسر و از شرق تا کردکوی دانست و به دو نیمه‌ی شرقی و غربی تقسیم کرد. که با حفظ ویژگی‌های مازنی خود به ترتیب متاثر از موسیقی گیلان و خراسان است. در مرکز از ساری تا نور موسیقی خالص مازندرانی را می‌شنویم.
موسیقی‌سازی مازندران به دو دسته‌ی موسیقی چوپانی (ویژه لـله‌وا) آهنگ‌های سرنا و نقاره تقسیم می‌شود.
فواصل موسیقی مازندران تا اندازه زیادی با فواصل موسیقی دستگاهی منطبق است. فضای مدال شور و دشتی فضا غالب بیشتر مقام‌های موسیقی مازندران است. بعد از آن مدهای سه‌گاه و همایون نیز در این موسیقی دیده می‌شوند. اجرای مدها سه‌گاه و همایون در موسیقی مازندران بیشتر از موسیقی گیلان و تالش است. به عنوان مثال، تعداد سوراخ‌های لله‌وا مازندران در مقایسه با لله (نام این ساز در گیلان و تالش) یک سوراخ بیشتر دارد که برای اجرای مقام‌های نزدیک به همایون استفاده می‌شود.
هنرمندان مازندرانی از دیرباز در هر مجلس و محفلی با خود سازی به همراه داشتند به نام لَلِوا که با نواختن آن احساس خوبی به دیگران منتقل می‌کردند. با پیشرفت تکنولوژی، هنرمندان نسل امروز این سبک ها را مدون و برخی موارد برای احیاء این سبک ها آن را ثبت ملی کردند تا برای همیشه ماندگار بماند.
للوا همان ساز بادی نی است که از ساقهٔ گیاه نی که در مازندران روئیده می شود ساخته می شود. "للوا" یکی از ابزارهای مهم سازی در موسیقی مازندرانی است. ("ل" با آوای زبر، "ل" با آوای زیر، "و"، "ا". للوا نی چوپان نام سازی بادی از جنس نی در فرهنگ موسیقی تبرستان است. در فارسی از آن با عنوان «نی چوپان» هم نامبرده‌اند. لَـله وا برگرفته از دو واژۀ «لَـله» و «وا» می‌باشد، که لَـله به معنی نی و وا به معنی باد است.
این ساز به زندگی دامپروری ارتباط داشته و با آرمان‌ها و ارزش‌های چوپانان ارتباط دارد. قدیمی‌ترین نغمه‌های این ساز به چرا و وصف دام ارتباط دارند. بعدها برخی نغمات و قطعات مربوط به رپرتوار سرنا و قطعات موسیقی مراسمی مانند «رقص مقوم» یا برخی نغمه‌های آوازی مانند «کتولی» و «کل‌حال» نیز با این ساز خوانده می‌شوند.
محمد قدیر نوازنده و سازنده ساز للِوا که در ثبت ملی این ساز و سبک نواختن آن تآثیر زیاد داشت در گفت و گو با کاسپین24، می گوید: از سال ۷۷ ساز للوا را در نزد اساتید مختلفی همچون استاد حسین طیبی و استاد خوشرو آموختم. در حال حاضر همه افرادی که ساز للوا می‌نوازند به سبک استاد حسین طیبی کار می‌کنند.
وی با بیان اینکه استاد حسین طیبی حدود ۱۵ سبک چوپانی موسیقی للوا را به شکل مدون درآورد و تمام کسانی که للوا کار می کنند پیرو سبک وی هستند، تصریح می کند: این 15 سبک را که استاد طیبی مدون کرد شامل کتولی، امیری، طالبا، نجما، کمر سری، کوک داری، غریبی حال، کرچال، جلوداری، عاروس یار، دنباله میش حال (بورسری)، میش حال، عباس خوانی، زاری، گله ره بردن است.
این هنرمند نوازنده و سازنده ساز للوا، یادآور می شود: استاد خوشرو سبکی خاص در نواختن ساز للوا دارند که اندکی مورد بی مهری قرار گرفت این حقیر در حال حاضر به دنبال احیای سبک این استاد بلند آوازه هستم چرا که استاد خوشرو دارای سبکی بکر و بومی بوده و کمتر به این سبک توجه شده است.
وی ادامه داد: جزئیات سبک استاد طیبی با استاد خوشرو تفاوت دارد اما من در حال کار کردن بر روی سبک استاد خوشرو هستم و امیدوارم بتوانم در آینده نزدیک این سبک را به مردم بشناسانم.
قدیر درباره چگونگی ثبت ملی شدن ساز للوای استان مازندران، می‌گوید: من از طریق مدیر بنیاد پژوهش‌های فرهنگ و تاریخ سوادکوه ،آقای باوند، به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سرکار خانم اصانلو معرفی شدم و از استان به میراث فرهنگی کشور برای ثبت سبک بومی و محلی للوا مورد آزمون قرار گرفتم و پس از طی 8 مرحله آزمون و بررسی 8 کارشناس توانستیم امتیاز ثبت ملی للوای مازندران را به شماره ۱۶۷۱ را برای موسیقی مازندران دریافت کنیم.
وی می افزاید: با ثبت ملی این ساز، می توان این ساز را به جهان بشناسانیم و باعث نشر آن در میان جوانان و نسل آینده شویم.
این هنرمند که در ساختن این ساز و سازهای بادی ( غرنه و سُرنا) تبحر خاص دارد یادآور می شود: نی در طبیعت (بخصوص اندازه های کوتاه) طوری رشد نکرده که بتوانیم در همان اندازه انتظار، سازی کوک داشته باشیم بنابراین باید آن را به طور منقطع و مرتب شده در کنار هم قرار دهیم و تنظیم کنیم تا سازی خوب درست شود و بهترین ساز للوا سازهای توهم هست چرا که توازون بند این ساز به دست خود سازنده است.
وی اشاره کرد: برخی از هنرمندان بسیار ناراحت بودند از اینکه من این ساز را به نام خود ثبت ملی کردم در حالی که این چنین نیست و این جز سوء تفاهمی است که در میان اهالی موسیقی ایجاد شده و حتی نامه اعتراضی با ادبیات لمپنی به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران ارسال کردند که نوع نگارش نامه در شآن موسیقی مازندران نبود و نیست اما باید به تمامی این هنرمندان که قابل احترام هستند بگویم که این ساز مربوط به مازندران و آیندگان است و بنام شخص نیست و پس اندکی مهربان باشیم و مانع رشد موسیقی به خاک نشسته مازندران نشویم. باید بپذیریم هنر انتها ندارد و دیگرانی هستند که بهتر از ما بنوازند و بخوانند
قدیر گفت: علت آنکه موسیقی مازندران پیشرفت نکرده به دلیل سنگ اندازی های هنرمندان و نیز بی توجهی خودمان به فرهنگمان است.
