روزهای زیبای بهار از راه رسید که فرصت عالی برای پویایی و شادابی فراهم آورده است. البته از احساس خستگی که گاه حوصله انجام فعالیت‌های روزانه را می‌گیرد نیز نباید غافل شد. از هر دو نفر، یک نفر در این روزها دچار احساس خستگی مفرط، خمیازه‌های مداوم و مشکل در تمرکز می‌شود. پس بهتر اینکه هرچه زودتر راهکارهای مقابله با این علائم را شناخت تا بتوان بهتر به فعالیت‌های شخصی پس از تعطیلات پرداخت.
معمولا در زمستان بیشتر وقت در محیط بسته سپری شده و این شرایط مانع از دریافت کافی اکسیژن به بدن می شود. کمبود اکسیژن عملکرد ارگان‌های مختلف بدن را کاهش می‌دهد و در نتیجه اختلال جریان خون، کاهش بازدهی ذهنی و سردرد اتفاق می‌افتد. خمیازه‌های مکرر نیز ارتباط مستقیم با کمبود اکسیژن دارد. از این رو، پیاده‌روی کوتاه روزانه برای تامین اکسیژن و بهره‌مندی از فواید نور خورشید مفید است که در بهبود خلق‌وخو نیز نقش دارد. حتی در روزهای سرد نیز این راهکار موثر است و حضور طولانی در محیط منزل توصیه نمی‌شود.
به‌طور کلی، با گرم‌شدن هوا، رگ‌های بدن منبسط و در هوای سرد، رگ‌ها منقبض می‌شود تا سازگاری برای تنطیم دمای بدن و خونرسانی انجام شود. اگر این شرایط تنطیم نشود، گردش خون مختل شده و سرگیجه و ضعف اتفاق می‌افتد.
هورمون‌ها بر احساس نشاط تاثیر دارند
با گرم‌شدن هوا، تغییرات هورمونی که بر متابولیسم تاثیر می‌‌گذارند نیز در بدن ایجاد می‌شود. هورمون‌ها همه فرایندهای اساسی بدن مانند خواب، متابولیسم، احساس شادی، سطح انرژی، گرسنگی، تشنگی، رشد و باروری را کنترل میکنند. در فصل بهار که روزها طولانی‌تر و و نور خورشید بیشتر می‌شود، تیروئید، غده صنوبری یا پینه‌آل و قشر آدرنال فعالیت بالایی دارند و هورمون‌های بیشتری را سریع‌تر تولید میکنند. همچنین، بدن با تولید سلول‌های جدید در فصل بهار موجب تقویت سیستم ایمنی که طی زمستان تضعیف شده نیز می‌شود. از همین‌رو، روند رشد در کودکان و نوجوانان طی بهار سریع‌تر است.
منابع پروتئین و کربوهیدرات را فراموش نکنید
زمانی که در مورد خستگی بهاری صحبت می‌شود، توجه به سروتونین یا هورمون شادبی و ملاتونین یا هورمون خواب اهمیت دارد. تولید سروتونین به اسیدآمینه تریپتوفان بستگی دارد که بدن قادر به ساخت آن نیست و باید از طریق خوراکی‌های سرشار از پروتئین تامین شود. سروتونین ناقل عصبی است که اطلاعات را بین سلول‌های عصبی انتقال می‌دهد و در ریتم خواب و بیداری، احساس شادی و رضایت همچنین پویایی نقش دارد. سروتونین از طریق تریپتوفان طی روز ساخته می‌شود. در تاریکی و شب، بدن سروتونین را به ملاتونین تبدیل و خواب را تسهیل می‌کند. با طولانی‌شدن روزها و تشدید نور خورشید و کاهش همزمان ملاتونین، بدن باید نسبت به افزایش سروتونین عادت کند. در نتیجه حالت خواب‌آلودگی در روزهای ابتدایی بهار برای سازگاری بدن با شرایط جدید دور از انتظار نیست.
براساس مطالعه‌‌ای که توسط محققان دانشگاه جرج‌تاون واشنگتن انجام شد، افرادی که از خستگی بهاری رنج می‌برند معمولا سطح سروتونین پایین‌تری دارند. البته نباید تصور کرد با مصرف کافی گوشت کمبود سروتونین وجود ندارد. مسلما منابع سرشار از پروتئین مانند گوشت، ماهی و لبنیات حاوی مقدار بالایی تریپتوفان هستند اما به‌دلیل ترکیبات دیگری انتقال تریپتوفان به مغز مسدود می‌شود که در نتیجه سطح سروتونین کاهش می‌یابد.
برای تامین این نیاز، مصرف کربوهیدرات‌ها اهمیت دارد. کربوهیدرات‌ها که از طریق منابع نشاسته و شکر به بدن می‌رسند زمینه انتقال مطلوب تریپتوفان به مغز را فراهم میکنند. در واقع، برای اینکه سروتونین موجب بهبود خلق‌وخو شود، سطح قند خون باید بالا باشد.
بشقاب ضدخستگی برای خود بچینید
پس از پایان فصل زمستان، ذخایر ویتامین‌ها و املاح بدن تقریبا محدود می‌شود. کمبود آهن، منیزیوم، سلنیوم، روی، کلسیم، پتاسیم همچنین ویتامین‌های B، C وE شایع است. این شرایط نه‌تنها بدن را مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی و باکتریایی می‌کند بلکه زمینه اختلال جریان خون، خستگی، بی‌حوصلگی و سردرد را تشدید می‌کند.
کمبود ویتامین‌های B1 وB6 موجب کاهش سروتونین مغز می‌شود که با افت خلق‌وخو و افزایش تحریک‌پذیری نسبت به درد همراه است. این ویتامین‌ها در جوانه گندم و گندم سبوس‌دار به وفور وجود دارد.
تغذیه صحیح و متعادل یکی از اصول مهم مقابله با خستگی بهاری است. متخصصان توصیه میکنند برای این منظور حتما غلات سبوس‌دار، پنیر، برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی و انواع میوه‌ها و سبزیجات در رژیم غذایی گنجانده شود.
منبع : سلامت
