سیلاب های مازندران هر چند در تراز آب دریای خزر تاثیری ندارد اما این بلیه برای تالاب‌های مازندران از جمله میانکاله که این روزها حال و روز خوشی ندارد مفید و اثربخش است و میانکاله در سیلاب ۲۶ آبان شرق مازندران از بارش باران رحمت الهی لبی تر کرده است.
به گزارش کاسپین24 | بارش و سیلاب ۲۶ آبان ماه در شرق مازندران که حجم زیادی از باران و سیلاب را وارد تالاب میانکاله کرده است در تراز آب این تالاب اثرگذار بوده و شادی را برای پرندگان این تالاب به ارمغان آورد.
سیلاب هفته گذشته شرق مازندران نه تنها در تراز آب میانکاله تاثیر داشت بلکه دشت بزرگ تالاب هم توسط این سیلاب‌ها به همراه بارش شدید شست و شو شده و حجم زیادی از رطوبت به ۳۲ هزار هکتار از اراضی خشک شده میانکاله تزریق کرده است.
تالاب میانکاله به علت پسروی آب خزر این روزها حال و روز خوشی ندارد و ۳۲ هزار هکتار از سطح تالاب میانکاله کاهش پیدا کرد و از ۵۲ هزار هکتار گذشته به ۲۲ هزار هکتار فعلی رسیده که بر این اساس صاحبنظران این سیلاب‌ها را برای تالاب میانکاله اثربخش دانستند.
در دنیا ۴۲ نوع تالاب وجود دارد که از این تعداد ایران دارای ۴۱ نوع آن است و تالاب های ساحلی همانند میانکاله از جمله آن است و تالاب‌های داخلی همانند ارومیه نوع دیگری از آنها محسوب می شود، در جهان یک نوع تالاب خاص هم وجود دارد که بی‌نظیر است و آن هم آببندان‌های استان مازندران هستند که به دلیل اینکه کنوانسیون رامسر در مازندران ثبت شد این نوع تالاب نیز وارد لیست جهانی شده است و از جمله ۴۲ نوع تالاب ثبت شده جهانی هستند.
سیلاب‌ها در مازندران برای تمامی این آب بندان‌ها به خصوص میانکاله که شرایط حادتری دارد مفید است و این بارش‌ها تراز آب تالاب را افزایش می‌دهند.
بر اساس بررسی هایی که چهره های علمی انجام داده اند وسعت میانکاله در حوزه مازندران در سال ۱۳۷۳ به میزان ۵۵ هزار هکتار بود و براساس آخرین برآوردهایی که در کارگروه احیای میانکاله انجام شد این وسعت به ۲۲ هزار هکتار یعنی کمتر از نصف کاهش یافته که این امر تاثیرات فراوانی در کاهش حضور پرندگان مهاجر در مازندران داشته است.
آمار مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر هم از کاهش ۲ متری سطح آب این دریا از سال ۱۳۷۵ تاکنون خبر می دهد و در سال های گذشته سطح آب این دریا ۲۶ سانتی‌متر کاهش یافته است.
صاحبنظران دانشگاهی بر این باورند که تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین که یک مسئله جهانی است و از طرفی دیگر کاهش پوشش جنگلی و مراتع در مازندران که سبب نفوذ کمتر بارش ها در زمین شده به همراه تغییر کاربری و گسترش ویلا سازی و توسعه شهری سبب شد که بارش های در استان سیل آسا و خسارت آفرین باشد.
کارشناسان می گویند با توجه به گرم شدن زمین، گاز گلخانه ای سبب می شود نور خورشید در اتمسفر زمین حبس شود و این موضوع زمینه گرمایش زمین و بی نظمی را فراهم می کند که این بی نظمی و تغییر اقلیم رو به افزایش است و بنابراین بارش های سیل آسا در مازندران با توجه به تغییر کاربری های زیاد در استان بیشتر از این میزان هم خواهد شد.
بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال ٢٠١٧ مشخص شد که آب خزر تا سال ٢٠۵٠ پسروی خواهد داشت و این پسروی بنا به گفته کارشناسان به علت تغییرات اقلیمی است که احتمال افزایش هم دارد در حالی که حدود ۵۰ درصد پسروی دریایی خزر به سرعت تبخیر آب در آن بر می گردد و در صورتی این روند با این سرعت ادامه یابد ٢٠ تا ٢۵ درصد مساحت خزر در بخش شمالی که سواحل روسیه را شامل می شود، کاهش خواهد داشت.
نتایج این مطالعات همچنین نشان داده تنها در سال های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ سطح آب دریای خزر با کاهش حدود ۵۰ سانتی‌متری مواجه بوده که این رخداد به عقب نشینی دریا از ۱۰ متر تا ۱۰۰ متر در سواحل مختلف منجر شده است.
سیلاب ارمغانی برای میانکاله
فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست گفت: هر چند سیلاب های شمال تاثیری بر تراز آب دریای خزر ندارد اما این سیلاب ها برای میانکاله مفید و اثر بخش است.
عزیر عابسی با بیان این که این سیلاب ها نه تنها تراز آب میانکاله را مثبت می کند بلکه اراضی خشک شده این تالاب را شست و شو داده و رطوبت قابل توجهی جذب این اراضی خواهد کرد؛ افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر کانال های ارتباطی میانکاله با آب دریای خزر به حداقل ممکن رسیده، سیلاب های شرق مازندران برای میانکاله مفید است.
وی گفت: در دنیا ۴۲ نوع تالاب ثبت شده است که از این تعداد ۴۱ نوع آن در ایران همانند میانکاله و دریاچه ارومیه موجود است.
وی اظهار داشت: در مجموع سیلاب ها برای تمامی تالاب ها و آببندان ها کشور مفید است و ضمن افزایش و تکمیل تراز آب آنها در فصل کشاورزی و یا مصارف دیگر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
تداوم سیلاب در مازندران
فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست گفت: با توجه به تجربه سیلاب ویرانگر که چند سال گذشته در زیراب، سوادکوه و سیمرغ رخ داد و از سویی دیگر سیلاب شدید ۱۳ مهرماه در غرب مازندران و سیلاب شدید ۲۶ آبان در شرق مازندران این سیلاب ها به خاطر تغییرات اقلیمی، تغییر کاربری اراضی، کاهش پوشش جنگلی و تغییرات دمای هوا و توسعه شهری سبب بارش های سیل آسا در مازندران شده و این رویه با شدت بیشتری ادامه خواهد داشت.
عزیر عابسی افزود: بنا بر تغییرات اقلیمی و افزایش گازهای گلخانه ای زمین گرم تر می شود و گازهای گلخانه ای نور خورشید در اتمسفر زمین را حبس می کنند که این امر باعث گرمای زمین و بی نظمی می شود.
عزیر عابسی افزود: این تغییر اقلیمی سبب می شود که شدت قدرت بارش در یک زمان کوتاه بسیار زیاد می شود.
وی بیان داشت: گرمای زمین قدرت انتقال آب و رطوبت را بالا می برد که این امر بارش های شدید را سبب شده و این رویه در آینده هم ادامه دار خواهد بود.
این استاد صاحبنظر در حوزه محیط زیست کشور تصریح کرد: این تغییر اقلیم و گرمایش زمین که قدرت انتقال آب و رطوبت را بالا برده و سبب بارش های سیل آسا همانند مازندران می شود در برخی دیگر از نقاط جهان هم اتفاق می افتد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در ادامه گفت که در حوزه آبریز مازندران در گذشته جنگل ها و مراتع بسیار زیادی وجود داشته است که این امر سبب می شد ۸۰ درصد از بارش در زمین نفوذ کند اما به مرور زمان با کاهش سطح جنگل ها و مراتع و گسترش شهر نشینی و ایجاد شهرهای جدیدی همانند گتاب، زرگر شهر و مرزیکلا دیگر از محدوده جنگلی و مرتعی خارج و با آسفالت به مناطق شهری تبدیل شده است.
عابسی اضافه کرد: ایجاد شهرهای جدید در بسیاری از نقاط دیگر مازندران هم رخ داده است که در زمان حاضر نفوذ بارش های باران در زمین به کمتر از ۵۰ درصد رسیده و بقیه روان آب می شوند که این روان آب ها سیلاب ها را تشکیل می دهند.
تالاب میانکاله که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان وسعت دارد. این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۲ هزار هکتار در حوزه مازندران و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می‌دهد توانست بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی به عنوان یکی از ذخیره گاه‌های زیست کره جهان از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
تالاب میانکاله را باید بهشت پرندگان و پرنده نگری نام نهاد؛ سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و نخستین تالاب ثبت شده در کنوانسیون تالاب‌های بین المللی رامسر و یکی از ۶۵۰ ذخیرگاه زیست کره جهان با ۴۸ هزار هکتار وسعت در شرق استان مازندران و در همجواری با استان گلستان واقع شده است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می کند.
این پناهگاه حیات وحش علاوه بر کریدور مهاجرت فصلی برای پرندگان، همه ساله به تنهایی بیش از نیم میلیون پرنده از انواع مرغابی، فلامینگو، پلیکان، پاخاکستری، قوی، انواع اردک، لک لک، درنای خاکستری، عقاب دریایی را در آب‌های خود اسکان می دهد.
این تالاب که رویشگاه و زیستگاه تعداد بیشماری از گونه های در معرض خطر است، در سال ۱۳۵۵ به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست سپهر به کمیته برنامه «انسان و کره» یونسکو معرفی و انتخاب شد. تالاب میانکاله به عنوان محل زاد و ولد و پرورش ماهیان گونه های مختلفی چون کپور، انواع کفال، کلمه، سفید، ماش و کاراس، مورد توجه است. پستانداران این منطقه نیز شامل مارال، یوزپلنگ، گربه جنگلی، شغال، گراز، روباه، خرگوش، جوجه تیغی، انواع خفاش و جوندگان کوچک است.
مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آببندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.
منبع : ایرنا
